Δημιουργία ΔΙΚΤΥΟΥ των Δικτύων της ΚτΠ και της Κοινωνικής Οικονομίας (Social Economy Greece)

Η Κοινωνική Οικονομία , αναγνωρίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως ένα αποτελεσματικό και επιτυχημένο επιχειρηματικό μοντέλο που έχει δημιουργήσει στην Ευρώπη 13,6 εκατ. θέσεις εργασίας , από 2,8 εκατ. επιχειρήσεις, στις οποίες συμμετέχουν πάνω 232 εκατ. μέλη , 80,6 εκατ. εθελοντές και παράγουν το 8% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.

Θεωρείται βασικό συστατικό του Ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου και συνδέεται στενά με τη στρατηγική «ΕΕ 2020» (ΕΟΚΕ, 2011).

Η κοινωνική οικονομία αποτελείται από μια ποικιλία επιχειρήσεων και οργανισμών όπως κοινωνικοί /αστικοί / αγροτικοί / καταναλωτικοί / ενεργειακοί / δασικοί / ασφαλιστικοί / οικοδομικοί / σχολικοί / γυναικείοι / φαρμακευτικοί συνεταιρισμοί, αμοιβαία κεφάλαια, ενώσεις , ιδρύματα , ηθικές τράπεζες , κοινωνικές επιχειρήσεις, Ενώσεις Πολιτών (σωματεία, σύλλογοι, ΜΚΟ, αστικέςμηκερδοσκοπικέςεταιρίες, κλπ.).

Η κοινωνική οικονομία είναι ένα πρωτοποριακό και καινοτόμο μοντέλο που επιδιώκει κοινωνικούς στόχους, διασφαλίζει την συμμετοχή των εργαζομένων, επηρεάζει το τοπικό επίπεδο δημιουργώντας απασχόληση και για τις ευάλωτες ομάδες, κοινωνική συνοχή και έχει σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η συνεργασία σε τοπικό επίπεδο είναι η βάση για την ωρίμανση πρωτοβουλιών για τη δημιουργία των κοινωνικών συνεταιρισμών.

Το 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την βιομηχανική στρατηγική για την στήριξη της διπλής μετάβασης στην πράσινη και στην ψηφιακή οικονομία, όπου συμπεριλαμβάνει την Οικονομία της Εγγύτητας και την Κοινωνική Οικονομία ως ένα από τα δεκατέσσερα (14) οικοσυστήματα για να στηριχθούν οι επενδύσεις, για να γίνει η ΕΕ πιο ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο και να ενισχύσει την ανοικτή στρατηγική αυτονομία της.

Η Διάσκεψη των Προέδρων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε την ανασύσταση της Ομάδας Κοινωνικής Οικονομίας (Intergroup) με την υποστήριξη περισσότερων από 80 ευρωβουλευτών από τις κύριες πολιτικές ομάδες.

Συγκροτήθηκε το Ευρωπαϊκό Δίκτυο των Δικτύων Κοινωνικής Οικονομίας με την επωνυμία «Social Economy Europe», που αποτελείται από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά δίκτυα κοινωνικής οικονομίας της ΕΕ και λειτουργεί ως γραμματεία της Ομάδας Κοινωνικής Οικονομίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο παρουσίασε το έγγραφο πολιτικής με τίτλο: “Σχεδιάζοντας από κοινού το Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Οικονομία: για μια οικονομία που λειτουργεί για ανθρώπους και τον πλανήτη” ,το οποίο περιλαμβάνει 7 τομείς προτεραιοτήτων ευρωπαϊκής δράσης, με στόχο την υποστήριξη της ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Περιφερειών για την «Κοινωνική πολιτική, εκπαίδευση, απασχόληση, έρευνα και πολιτισμό» (SEDEC-VII/016) χαιρέτισε στο Σχέδιο Δράσης για την κοινωνική οικονομία, την δέσμευση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να υποβάλει σχέδιο δράσης για την κοινωνική οικονομία εντός του τετάρτου τριμήνου του 2021, ανταποκρινόμενη στις εκκλήσεις της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ), της Διακομματικής Ομάδας «Κοινωνική Οικονομία» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ομάδας εμπειρογνωμόνων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την κοινωνική επιχειρηματικότητα (GECES),διαφόρων κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) και ευρωπαϊκών δικτύων που έχουν δεσμευτεί υπέρ της ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας. Τόνισε δε την σημασία του ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης για την κοινωνική οικονομία, όσον αφορά την τόνωση της συμβολής της κοινωνικής οικονομίας στην τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη της Ευρώπης .

Στις 24 και 25 Μαΐου 2021 πραγματοποιήθηκε η Διάσκεψη Κορυφής της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Οικονομίας (#EUSES) από το δήμο του Μάνχαϊμ σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και με την υποστήριξη του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Οικογένειας, των ηλικιωμένων, των γυναικών και της νεολαίας της Γερμανίας. Η εκδήλωση συγκέντρωσε περισσότερα από 3.000 άτομα που αντιπροσωπεύουν την πλούσια ποικιλομορφία της Κοινωνικής Οικονομίας (SE) στην Ευρώπη, με θέμα από τη «Διάσκεψη Κορυφής της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Οικονομίας 2021» στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Οικονομία.

Η «Διακήρυξη του Μάνχαϊμ για την Κοινωνική Οικονομία» που εκδόθηκε ως αποτέλεσμα της Διάσκεψης Κορυφής, περιλαμβάνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο για την ενίσχυση όλων των πτυχών της κοινωνικής οικονομίας, με τον συντονισμό όλων των επιπέδων διακυβέρνησης, και την κοινωνία των πολιτώνκαικαλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ξεκλειδώσει το πλήρες δυναμικό της κοινωνικής οικονομίας στην ΕΕ και να τροφοδοτήσει την προετοιμασία του Ευρωπαϊκού σχεδίου δράσης για την κοινωνική οικονομία και τις πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ και της στρατηγικής για τις ΜΜΕ για τη στήριξη του «οικοσυστήματος εγγύτητας, κοινωνικής οικονομίας και πολιτικής ασφάλειας».

Στην Ελλάδα από το 2011 έως σήμερα έχουν ψηφιστεί δύο νόμοι που αφορούσαν, αφενός ο 4019/11 στην Κοινωνική Οικονομία (Κ.Ο.) και Κοινωνική Επιχειρηματικότητα (Κ.Ε.) και αφετέρου ο ισχύων 4430/16 στην λεγόμενη Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία (Κ.ΑΛ.Ο.). Παρά την αναφερόμενη εντυπωσιακή νομοθετική παραγωγή, η Κοινωνική Οικονομία εξ αιτίας αστοχιών ,αδυναμιών , εμποδίων και στρεβλώσεων που παρατηρήθηκαν κατά την εφαρμογή των νόμων αυτών ,αλλά και αντικειμενικών αδυναμιών του ίδιου του τομέα, δεν κατέστη δυνατόν να αποκτήσει σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό στίγμα .

Ο νόμος 4430/2016 χρήζει σοβαρών παρεμβάσεων για την διόρθωση των στρεβλώσεων που παρατηρήθηκαν στον τρόπο έναρξης, λειτουργίας, εποπτείας και έλεγχου των κοινωνικών επιχειρήσεων, στο φορολογικό και το ασφαλιστικό καθεστώς, στην άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, στην χρηματοδότησή του, στην συνεργασία των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας με την Τοπική , την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση και φορείς του Δημόσιου τομέα κλπ.

Υπάρχουν βασικές ελλείψεις σε πολιτικό και θεσμικό επίπεδο ,σχετικά με το πλαίσιο της αγοράς εργασίας και απασχόλησης, της κουλτούρας της αυτό-οργάνωσης , του εθελοντισμού και της κατάστασης των υπηρεσιών της δημόσιας διοίκησης .

Δεν υπάρχει ένα ΜΗΤΡΩΟ με όλους τους φορείς της κοινωνικής οικονομίας, είτε έχουν νομικό πρόσωπο είτε όχι, δεν υπάρχει υποχρέωση εγγραφής στο ΓΕΜΗ για όλους τους φορείς της Κοινωνικής Οικονομίας , τηρούνται Μητρώα σε διάφορα Υπουργεία , φορείς, Ειρηνοδικεία κλπ., ενώ δεν έχουν καθοριστεί οι Κωδικοί Αριθμοί Δραστηριότητας  στη «Νέα Εθνική Ονοματολογία Οικονομικών Δραστηριοτήτων (Κ.Α.Δ. 2008)» . Η κοινωνική οικονομία στην Ελλάδα απασχολεί πολλούς εθελοντές, αλλά η εργασία τους δεν καταγράφεται, δεν λαμβάνεται υπόψη ως προϋπηρεσία, είτε ως εκπαίδευση για μελλοντικές αμειβόμενες εργασίες και δεν αποτιμάται οικονομικά .

Το κοινωνικό κεφάλαιο είναι πολύ χαμηλό, ειδικά την εποχή αυτή της οικονομικής κρίσης (έλλειψη εμπιστοσύνης στις αγοραίες συναλλαγές, υψηλό κόστος χρήματος, κεντρικός έλεγχος και πολιτική παρέμβαση στην αγορά εργασίας, απουσία επικαιροποιημένων θεσμών, κλειστά και προστατευμένα επαγγελματικά κυκλώματα ,και ελλείψεις του συστήματος δημόσιας παιδείας, κλπ .

Έχοντας υπ’ όψιν :

Τα αποτελέσματα της «διάσκεψης κορυφής της Ευρωπαϊκής Κοινωνικής Οικονομίας 2021» στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την Κοινωνική Οικονομία αποφασίσαμε να συντονίσουμε τις προσπάθειές μας για την δικτύωση και τη συνεργασία όλων των δικτύων , των οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών (ΚτΠ) και της Κοινωνικής Οικονομίας στη χώρα μας με στόχο τη:

( Υπουργική απόφαση 397/18235/2017 και τον Ν. 4673/2020)

Τα δίκτυα και οι οργανώσεις που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία αυτή πληρούν τις ακόλουθες γενικές προϋποθέσεις: