Διαδρομή ΧΑΛΙΚΙ

Β.Α. του χωριού βρίσκεται η κορυφή Ρόνα από τους πρόποδες της οποίας πηγάζει ο Ασπροπόταμος (κύρια πηγή). Η πιο όμορφη όμως πηγή είναι η Φονίσκα, Ν του οικισμού και σε μεγαλύτερο από αυτόν υψόμετρο. Άλλη κοντινή κορυφή του Λάκμου είναι το Περιστέρι, απ΄ όπου φαίνονται τα Γιάννενα και η λίμνη τους. Από το Περιστέρι πηγάζει ο ποταμός Καπραρία. Εδώ βρίσκεται και η Βουρλίγκα από την οποία το νερό αναβλύζει με κατακόρυφη πορεία μέσα από τη γη κι αφού σχηματίσει ένα ρυάκι για μερικά μέτρα ξαναχάνεται σε υπόγεια καταβόθρα. Το χειμώνα που η τρύπα φράζει από τους πάγους σχηματίζεται μιά μικρή λίμνη που η παράδοση την θέλει να είναι το φυσικό καταφύγιο ενός στοιχειού. Απαράμιλλης ομορφιάς επίσης και η τοποθεσία ολόκληρη που απλώνεται κάτω από τις βραχώδεις κορυφές του Λάκμου.

« ... Ας είν’ καλά οι Βλάχοι τ’ Ασπροπόταμου» είναι η τελευταία στροφή του δημοτικού τραγουδιού του προεστού του Ασπροποτάμου Δημάκη από το Χαλίκι. Κι είναι πράγματι ένα γεγονός που επαληθεύτηκε οδυνηρά σ’ όλες τις ιστορικές περιόδους. Ωστόσο, οι κάτοικοι της περιοχής παρά τις αναρίθμητες επιδρομές κατακτητών, τις σφαγές και πυρπολήσεις σπιτιών και κτημάτων συνέχισαν τη ζωή με ακλόνητη πίστη σ’ αυτή.

Τη μακραίωνη κατοίκηση στο χώρο του Χαλικίου επιβεβαιώνουν οι ιστορικές μαρτυρίες, που εντοπίζουν στην ίδια θέση την «παρά τον Αχελώον» αρχαία Χαλκίδα - όνομα με το οποίο αποκαλούνταν το χωριό μέχρι τον 18ο αιώνα. Στα βυζαντινά χρόνια φαίνεται πως καθιερώθηκε επίσης το όνομα Χαλίκι, που οι σημερινοί κάτοικοι θεωρούν πως προέρχεται από τα άσπρα χαλίκια του Αχελώου, στα οποία και το ίδιο το ποτάμι χρωστά το δεύτερο όνομά του (Ασπροπόταμος).

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας το Χαλίκι αποτέλεσε την έδρα του Βλαχοπασά Δημάκη, ο οποίος - πάντα κατά την παράδοση - υπήρξε τύραννος για την περιοχή, επιβάλλοντας στους κατοίκους της πολλούς φόρους τους οποίους εισέπραττε με σκληρό τρόπο. Λέγεται μάλιστα πως ο Κοσμάς ο Αιτωλός περνώντας από το χωριό λειτούργησε στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και κατέκρινε τον Δημάκη προφητεύοντας και το τέλος του.

Περίφημα μνημεία αρχιτεκτονικής είναι οι λιθόκτιστες εκκλησίες του χωριού, μάρτυρες της μεγάλης ακμής που γνώρισε η περιοχή κατά την τελευταία περίοδο της ιστορίας της. Το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, το οποίο έκτισαν οι εκ Χαλικίου Ιερομόναχοι αδελφοί Μαυρογεώργου (κατά την παράδοση το 1835) και το ναό του άλλοτε μοναστηριού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος του 1783, αξίζει να επισκεφθεί κανείς προκειμένου να γνωρίσει από κοντά το ιστορικό πρόσωπο της περιοχής. Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται ο ναός της Αγίας Παρασκευής του 1725. Του ίδιου αιώνα είναι και ο ναός του Αγ. Γεωργίου. Οι ναοί των Αγ. Αθανασίου, Αγ. Μόδεστου, προστάτη της κτηνοτροφίας, και των Αγ. Αποστόλων είναι τρία ακόμη μνημεία στην περιοχή του Χαλικίου.

Αν και αρκετές από τις πέτρινες σκεπές των σπιτιών έχουν αντικατασταθεί με σύγχρονες, αρκετά είναι τα σπίτια που φέρουν τη σφραγίδα της υπέροχης τέχνης της πέτρας: Το κονάκι του Χ. Δρόσου, του Κ. Ζιώζια, του Α. Δημάκη καθώς και το σχολείο του χωριού είναι οι εύγλωττοι μάρτυρες αυτής της τέχνης.

Ενδιαφέρων περίπατος είναι κι αυτός μέχρι τις πέτρινες τοξωτές γέφυρες Φίλος και Αγ. Γεωργίου και τις λιθόκτιστες βρύσες Αυλότοπα και Φίλος (τις οποίες η παράδοση χρονολογεί στα 1800 περίπου), στη Φονίσκα» (τέλη του 1900) και στη Νεράιδα (1960).

Στη γιορτή της Αγίας Παρασκευής (26/7) γίνεται και το μεγάλο πανηγύρι του χωριού, με ορχήστρες παραδοσιακής μουσικής, χορούς, ψητά και διάφορους μεζέδες.

ΔΟΚΙΜΑΣΤΕ Κεμπάπ πρόβειο σε ψησταριές.

ΑΓΟΡΑΣΤΕ Τυρί φέτα, κεφαλοτύρι και μυζήθρα από ντόπιους παραγωγούς.

ΕΠΙΣΚΕΦΤΕΙΤΕ Τις πηγές του Ασπροποτάμου, τη βρύση Φονίσκα και την Καπραρία. Τη μονή του Προφήτη Ηλία. Την πηγή Βουρλίγκα με τη Δρακόλιμνη (την Άνοιξη) πάνω στο Λάκμο.

ΕΠΙΔΟΘΕΙΤΕ ΣΕ Σε ορειβασία προς το Περιστέρι και τη Ρόνα.