Καλαμπάκα, ή Ιθώμη, ή Αιγίνιον, ή Σταγοί

Αυτό μαρτυρείται και από επιγραφή, η οποία είναι εντοιχισμένη στην ανατολική πλευρά της βυζαντινής εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου: "ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣ ΚΑΙΣΑΡΑΣ ΛΟΥΚΙΟΝ ΣΕΠΤΙΜΙΟΝ ΣΕΒΗΡΟΝ ΠΕΡΤΙΝΑΚΑ ΚΑΙ ΜΑΡΚΟΝ ΑΥΡΗΛΙΟΝ ΑΝΤΩΝΕΙΟΝ[=ΚΑΡΑΚΑΛΛΑΝ],ΠΑΡΘΙΚΟΥΣ, ΑΡΑΒΙΚΟΥΣ, ΑΔΙΑΒΗΝΙΚΟΥΣ, ΜΕΓΙΣΤΟΥΣ, ΣΕΒΑΣΤΟΥΣ Η ΠΟΛΙΣ ΑΙΓΙΝΕΩΝ". Ακόμα ο Στράβων (2, 2, 9) αναφέρει ότι το "Αιγίνιον δε όμορον Αιθικία και Τρίκκη" ήταν πρωτεύουσα των Τυμφαίων.Το 197 π.Χ. ο Ρωμαίος στρατηγός Τίτος Φλαμινίνος βάδισε εναντίον του Αιγινίου, αλλά επειδή το θεώρησε δυσάλωτο, το άφησε και προχώρησε στον θεσσαλικό κάμπο. Το 192-186 π.Χ. το Αιγίνιο πέρασε στην κυριαρχία του Αντιόχου Γ' της Συρίας, αλλά μεταξύ 186-184 π.Χ. περιήλθε και πάλι στην κυριαρχία του Φιλίππου Ε' της Μακεδονίας, ο οποίος είχε συμμαχήσει με τους Ρωμαίους. Το 146 π.Χ. κυριεύτηκε οριστικά από τους Ρωμαίους και λεηλατήθηκε αγρίως από τον στρατό του Λευκίου Αιμιλίου Παύλου, επειδή είχε αρνηθεί να υποταχθεί οικειοθελώς.

Εδώ ο Ιούλιος Καίσαρ το 48 π.Χ. συνάντησε τον Γναίο Δομίτιο, πριν προχωρήσει προς τα Φάρσαλα για να αντιμετωπίσει τον Πομπήιο. Από τα βυζαντινά χρόνια, πριν από τον 9ο αιώνα, η πόλη ονομαζόταν Σταγοί, ονομασία που διατηρείται και σήμερα ως μητροπολιτικός τίτλος (Μητρόπολις Σταγών και Μετεώρων). Το 1163 γίνεται μνεία του κάστρου των Σταγών.

Η λέξη Σταγοί, κατά τον Πουκεβίλ, είναι παραφθορά της φράσης στους αγίους στ' αγιούς Σταγούς. Κατά τον Βογιατζίδη προέρχεται από τη λέξη σιταγωγός σταγός (= θημωνιά σταριού ή μέρος του αλωνιού που τοποθετείται η θημωνιά), ενώ σύμφωνα με την άποψη του αρχαιολόγου Νικ. Γιαννόπουλου προέρχεται από τη σλαβική λέξη στάγια (= θάλαμοι ή κοιλώματα βράχων).

Κατά τον Δημ. Σοφιανό, καμιά από τις προταθείσες ερμηνείες δεν κρίνεται ικανοποιητική και πειστική. Το νεότερο όνομα Καλαμπάκα εμφανίζεται ήδη από τους τελευταίους βυζαντινούς χρόνους.

Σε επίσημο τουρκικό έγγραφο του 1454/55 αναφέρεται παράλληλα ως Σταγοί (Istagos) και Καλαμπάκα (Qualabaqqaya), ονομασία που στα τουρκικά σημαίνει "ο βράχος με τις κουκούλες των μοναχών".

Ως Σταγοί, τη Βυζαντινή εποχή, έγινε έδρα επισκοπής (αναφέρεται από το 901/7), η οποία με κάποια διαλείμματα διατηρήθηκε ως το 1899, οπότε συγχωνεύτηκε με την Επισκοπή Τρίκκης και αποτέλεσαν τη Μητρόπολη Τρίκκης και Σταγών με έδρα τα Τρίκαλα. Επανιδρύθηκε τα τελευταία χρόνια ως Μητρόπολις Σταγών και Μετεώρων.

Το 1204 οι Σταγοί περιήλθαν στο Δεσποτάτο της Ηπείρου, ενώ στο τέλος του 13ου αι. πέρασαν στην κυριαρχία των δουκών των Νέων Πατρών (Υπάτης).

Το 1334 καταλήφθηκαν από τον δεσπότη της Ηπείρου Ιωάννη Β' και λίγο αργότερα περιήλθαν στην αυτοκρατορία της Κωνσταντινουπόλεως.

Το 1348 κυριεύτηκαν από τους Σέρβους του Στεφάνου Δουσάν και έφτασαν σε ακμή επί της βασιλείας του αδελφού του Συμεών Ούρεση Παλαιολόγου. Όταν η Θεσσαλία κατελήφθη από τους Τούρκους, η Καλαμπάκα υπήχθη διοικητικώς στον πασά της Λάρισας και ήταν έδρα Μουδίρη (= δημάρχου) και Καδή(= ιεροδικαστή). Αργότερα υπήχθη στο σαντζάκι(= γενική διοίκηση) των Τρικάλων και έγινε έδρα Καϊμακάμη (= επάρχου).

Ο Σουηδός περιηγητής Ι. Μπιέρνστωλ (1779) γράφει ότι στους Σταγούς υπήρχαν 10 χριστιανικές εκκλησίες και κανένα τζαμί, και ακόμα ότι έξω από τη μητρόπολη υπήρχαν διάφορες αρχαίες και νεότερες επιγραφές. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας υπήρξε σημαντικό εμπορικό κέντρο. Στην περιοχή καλλιεργούσαν και εμπορεύονταν βαμβάκι και μετάξι άριστης ποιότητας.

Η Καλαμπάκα είχε στενούς δεσμούς με τα αρματολίκια των Χασίων και της Πίνδου και πολλές φορές δέχτηκε τις επιθέσεις των Τουρκαλβανών, κυρίως στα τέλη του 18ου και τις αρχές του 19ου αιώνα. Στη θεσσαλική εξέγερση του 1854 κατελήφθη από τους Έλληνες, υπό τους Χριστόδουλο Χατζηπέτρο και Πετροπουλάκη. Στις 1-10 Μαΐου 1854 έγινε στην Καλαμπάκα μια φονικότατη μάχη, κατά την οποία σκοτώθηκαν 500 περίπου Τούρκοι. Η πόλη απελευθερώθηκε τελικά στις 27 Αυγούστου 1881.

Choose language

elenfrdeitessv

Who's Online

Αυτήν τη στιγμή επισκέπτονται τον ιστότοπό μας 68 επισκέπτες και κανένα μέλος