ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ, ΑΙΩΝΙΟΣ ΚΑΛΠΑΣΜΟΣ

Γιατί ο Βασίλης Τσιτσάνης, εκτός όλων των άλλων, υπήρξε κι ένας εκσυγχρονιστής µισόν αιώνα νωρίτερα από όλους στην τέχνη του. Ένας εκσυγχρονιστής που δεν πιάστηκε στις δαγκάνες του "δέοντος και του ωφελίµου". Διέσχισε τις πιο δύσκολες εποχές του ελληνισµού στον προηγούµενο αιώνα, Κατοχή και Εµφύλιο. Τις εξέφρασε καίρια και µε καλπασµό έφυγε µακριά, αναζητώντας το νέο, το φρέσκο, το φαντασιακό, το εξωτικό, αλλά και το δίκαιο και το κοινό. Πραγµατικά, αυτό το παιδί από τα Τρίκαλα είχε στα σπλάχνα του τον Προµηθέα. Και παρά τις µεγάλες και κοφτερές µοναξιές της ζωής του, ποτέ δεν έσβησε αυτή η σπίθα από µέσα του.

Όλοι θεωρούν ότι ο Τσιτσάνης ήταν ένας µύστης του ρεµπέτικου τραγουδιού. Αληθές. Μόνο που, από κάποιο σηµείο και πέρα, έπαψε να είναι. Γιατί η φιλοσοφία του "ρεµπέτη" δεν τον εξέφραζε. Ούτε η µουσική του. Με τα βαριά ζεϊµπέκικα και τα βαριά χασάπικα. Τον αργό ρυθµό, το περιορισµένο λεξιλόγιο και την ασφυκτικά κλεισµένη στο υπόγειο του περιθωρίου θεµατολογία.

Ήθελε διακαώς να διαχωρίσει το δρόµο του, γιατί ο δικός του "Μουσικός Κόσµος" διέφερε. Ήθελε να εκφράσει κάτι περισσότερο. Όπως και έκανε.

Ο Τσιτσάνης συνόδεψε το "ξόδι του ρεµπέτικου" τραγουδιού άδοντας µεγαλοπρεπώς τον έρωτα, την κοινωνική πάλη, τον καηµό της ξενιτιάς, τον πόνο του λαού.

Όλοι θεωρούν ότι ο Τσιτσάνης ήταν ένας µύστης του ρεµπέτικου τραγουδιού. Αληθές. Μόνο που, από κάποιο σηµείο και πέρα, έπαψε να είναι. Γιατί η φιλοσοφία του «ρεµπέτη» δεν τον εξέφραζε. Ούτε η µουσική του. Με τα βαριά ζεϊµπέκικα και τα βαριά χασάπικα. Τον αργό ρυθµό, το περιορισµένο λεξιλόγιο και την ασφυκτικά κλεισµένη στο υπόγειο του περιθωρίου θεµατολογία.

Ήθελε διακαώς να διαχωρίσει το δρόµο του, γιατί ο δικός του «Μουσικός Κόσµος» διέφερε. Ήθελε να εκφράσει κάτι περισσότερο. Όπως και έκανε. Ο Τσιτσάνης συνόδεψε το «ξόδι του ρεµπέτικου» τραγουδιού άδοντας µεγαλοπρεπώς τον έρωτα, την κοινωνική πάλη, τον καηµό της ξενιτιάς, τον πόνο του λαού.

Ο Γιώργος Λιάνης γεννήθηκε στο Αμύνταιο της Φλώρινας. Σπούδασε χημικός στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και υπήρξε ποδοσφαιριστής του «Ερμή» Αμυνταίου και του «Ηρακλή» Θεσσαλονίκης. Από το 1969 έως το 1989 είχε μια μεγάλη δημοσιογραφική καριέρα. Εργάστηκε στις εφημερίδες «Θεσσαλονίκη» και «Τα Νέα», στα περιοδικά «Επίκαιρα» και «Ταχυδρόμος», και στην τηλεόραση στην εκπομπή «Ρεπόρτερς». Το 1989 εξελέγη βουλευτής Φλώρινας και επανεξελέγη οκτώ φορές. Διετέλεσε δύο φορές υφυπουργός Πολιτισμού (αρμόδιος για θέματα αθλητισμού) και αποχώρησε από την πολιτική το 2012. Είναι μέλος της Ε.Σ.Η.Ε.Α. και εξέδωσε τα βιβλία «Φυλακές» (1982), «Είδωλα» (1985), «Ο Τελευταίος Αρχηγός» (1997), «Ανταποκρίσεις από τη Λογοτεχνία» (2005) και «Φλέρυ Νταντωνάκη - Η φεγγαρική αηδόνα» (2007).

/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

Τσιτσάνης- Αιώνιος Καλπασμός: η ζωή και τα τραγούδια του μεγάλου ρεμπέτη μέσα στο βιβλίο του Γιώργου Λιάνη

Όπως έχει τεθεί το ερώτημα Rolling Stones ή Beatles, στην ξένη μουσική, ένα αντίστοιχο δίλημμα βασανίζει και την ελληνική μουσική: Μάρκος ή Τσιτσάνης;

Από τον Γιάννη Αλεξίου

Ο Βασίλης Τσιτσάνης μαζί με τον Γιώργο Λιάνη

Ο πολύπλευρος Γιώργος Λιάνης με την ιδιότητα του συγγραφέα δημοσιοποίησε τον «έρωτα» του με τον Βασίλη Τσιτσάνη και μετά από 40 χρόνια καταγραφής στοιχείων γύρω από τον Τρικαλινό μουσικοσυνθέτη, πληθώρα συνεντεύξεων μαζί του μέχρι το 1984 που απεβίωσε, αλλά και παρότρυνσης από τον «πρόεδρο» Λευτέρη Παπαδόπουλο, κυκλοφόρησε το βιβλίο «Τσιτσάνης αιώνιος καλπασμός» (εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη), σε μια διαφορετική ανάγνωση και καταγραφή στην μέχρι τώρα βιβλιογραφία για τον Τσιτσάνη.

Ο Μίκης Θεοδωράκης τον αποκάλεσε «υμνωδό των βασάνων του λαού μας», σε μια συναυλία που οργάνωσε προς τιμή του Βασίλη Τσιτσάνη στον Κοκκινόβραχο της Νίκαιας το 1983.



«Για μένα, ο Βασίλης Τσιτσάνης είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας συνθέτης, ανώτερος του Μίκη Θεοδωράκη και του Μάνου Χατζιδάκι, οι οποίοι πάτησαν πάνω στο έργο του συνθέτη και καταξιώθηκαν», δήλωσε στην παρουσίαση του βιβλίου ο συγγραφέας, σε μια εκδήλωση που εξελίχθηκε σε γιορτή για τον Βασίλη Τσιτσάνη.

Άρχισε με λόγους και στο φινάλε της ο Χρήστος Νικολόπουλος που επίσης διδάχθηκε πολλά από τον Β. Τσιτσάνη, έπιασε το μπουζούκι και παρέα με τις Χαρούλα Λαμπράκη, Ελένη Γεράλδη, Λιζέττα Νικολάου - όλες κάθισαν στο πάλκο δίπλα στον αείμνηστο δημιουργό – και τον Ηλία Μακρή τραγούδησαν χωρίς μικρόφωνο την «Συννεφιασμένη Κυριακή», σαν να λέμε τον εθνικό ύμνο του λαϊκού τραγουδιού μας, που έγραψε ο Τσιτσάνης με την Ελλάδα στο μυαλό του.

«Ένα τραγούδι μπορεί να αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου. Εμένα μου την άλλαξε όχι ένα τραγούδι του Τσιτσάνη, αλλά το Μέρα Μαγιού (του Μ. Θεοδωράκη) με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Αυτό με έκανε να πω στη μάνα μου τέρμα οι σπουδές στο Αριστοτέλειο, πάω στην Αθήνα να γράψω!».



Ο Βασίλης Τσιτσάνης γεννήθηκε στα Τρίκαλα το 1915. Ήταν το όγδοο από τα δεκατέσσερα παιδιά. Επέζησαν τα τέσσερα και πήρε το όνομα του πρωτότοκου που πέθανε. Ήταν γιος ξακουστού τσαρουχά της εποχής από τα Γιάννενα, τα οποία προτιμούσε ακόμη και η ανακτορική φρουρά στην Αθήνα ! Άρχισε να παίζει μαντόλα από 10 χρόνια και μετά πήρε ένα βιολί. Η πρώτη του δημόσια εμφάνιση ήταν ένα σπαρακτικό σόλο στο μπουζούκι με το οποίο αποχαιρέτησε ένα συμμαθητή του, στην κηδεία, σε ηλικία 16 ετών!

Το πρώτο τραγούδι που έγραψε ήταν το «Σ' ένα τεκέ σκαρώσανε», το 1936 και γραμμοφώνησε στην Odeon. Στην Αθήνα πήγε 18 ετών έχοντας γράψει ήδη 40 αριστουργήματα, όπως το «Πέριξ» έχοντας γνωρίσει την πλάτη της Τρικαλινής αριστοκρατίας. Το 1938 έγραψε την περίφημη «Αρχόντισσα» στο Πειθαρχείο της Θεσσαλονίκης, την πόλη όπου έμεινε και δημιούργησε καθ' όλη τη διάρκεια της κατοχής. Αργότερα έγραψε το θρυλικό τραγούδι «Κάποια Μάνα Αναστενάζει» με επίκεντρο την μάνα και τον πόνο της, χωρίς πολιτική θέση και δημιούργησε ουρές στη Αθήνα να ακούσει το ενωτικό αυτό τραγούδι, από την Ομόνοια ως την Κολούμπια. Συνολικά έγραψε 570 τραγούδια.

Φορούσε τσουράπια, αντί παπούτσια, για να ξεκουράζει τα πόδια του από το πάλκο κι έπαιζε τάβλι μέχρι τα χαράματα για να ξεκουραστεί ! Μόλις ξημέρωνε πήγαινε να ηχογραφήσει και το βράδυ στο κέντρο να παίξει...!. Κάποια στιγμή αρρώστησε από σάκχαρο και 50 χρόνια δεν ξανακάπνισε... Αυτές είναι μερικές από τις άγνωστες ή λιγότερες γνωστές πληροφορίες του «Αιώνιου Καλπασμού».

«Από το 1936 έως το 1983, 15.000 νύχτες που ιερούργησε ο Τσιτσάνης μέσα στη νύχτα. Ο μόνος καθώς οι περισσότεροι από τη γενιά άρχισαν να εξαφανίζονται από τη δεκαετία του '50 και μετά. Η Μαρίκα Νίνου και ο Στράτος Παγιουμτζής ήταν οι αγαπημένοι του Τσιτσάνη και το μέτρο σύγκρισής του για όλες τις τραγουδίστριες και τους τραγουδιστές που ερμήνευαν τραγούδια του», είπε στην εκδήλωση μεταξύ άλλων ο δημοσιογράφος - ερευνητής του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού Δημήτρης Ν. Μανιάτης και συμπλήρωσε ότι ο Τσιτσάνης έλεγε εύστοχα ότι «το τραγούδι πρέπει να έχει τον απόηχο πολλών τραγουδιών», αυτή ήταν η άποψη του για τον τραγούδι. Και πόσο δίκιο είχε, αλλά αυτό ήταν και μια μυστική ίσως συνταγή για τον μεγάλου Τσιτσάνη στην πορεία του.

«Τα τραγούδια του είναι αντιδουλικά και ελεύθερα», υπογράμμισε ο Γιώργος Λιάνης υπενθυμίζοντας ότι ο Τσιτσάνης έβγαλε την πρώτη γυναίκα από το πατάρι στο πάλκο και αυτή ήταν η Σωτηρία Μπέλλου, άλλη μεγάλη αδυναμία του.

Παρόντες ήταν η κόρη του Τσιτσάνη Βικτωρία, ο γιός του Κώστας και η εγγονή του Ζωή Τσαβλίρη.

Ανάμεσα στο κοινό ήταν αγαπημένοι φίλοι του Λιάνη απ' όλες τις πλευρές του, τόσο της πολιτικής, της δημοσιογραφίας – η θρυλική τριπλέτα των Ρεπορτέρς: Δημαράς, Χαρδαβέλλας – Λιάνης – και φυσικά του ποδοσφαίρου που λατρεύει : Γιώργος Σκρέκης (οι Πανιώνιοι προηγούνται), Κώστας Νεστορίδης, Μίμης Δομάζος, Αντώνης Αντωνιάδης, Κώστας Λουκανίδης ο Τσιτσάνης υποστήριζε τη Λάρισα - αλλά και γενικότερα του αθλητισμού όπως οι παλαίμαχοι παλαιστές Πέτρος Γαλακτόπουλος, Στέλιος Μηγιάκης και Πύρρος Δήμας. Και φυσικά η Ζωή Λάσκαρη... και θα χαμογελούσε από ψηλά ο Τσιτσάνης καθώς ήταν μέγας λάτρης του ωραίου φύλλου, όπως ειπώθηκε στην εκδήλωση, καθώς έγραψε περί τα 500 τραγούδια αφιερωμένα σε γυναίκες!

Πηγή: www.monopoli.gr