ΘΕΣ ΓΑΛΑ: Ένας συνεταιρισμός να τον πιεις στο ποτήρι

«Παιδί» της κρίσης ή ένα ζωντανό παράδειγμα επιτυχίας στα δύσκολα χρόνια της ύφεσης είναι ο Συνεταιρισμός ΘΕΣγάλα. Ένας συνεταιρισμός που γεννήθηκε το 2011 από μια ομάδα 20 νέων παραγωγών από τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία, οι οποίοι θέλησαν να αλλάξουν το τοπίο της ελληνικής κτηνοτροφίας. Ξεκινώντας από το μηδέν και αφήνοντας πίσω τους παθογένειες του παρελθόντος, κατόρθωσαν να στήσουν ένα πρότυπο μοντέλο συνεταιριστικής λειτουργίας με οικονομικά αποτελέσματα που θα ζήλευαν αρκετοί συνεταιρισμοί, ενώ οι καινοτομίες του, όπως τα… ΑΤΜ γάλακτος, τον φέρνουν στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Ο Συνεταιρισμός διαχειρίζεται σήμερα περίπου το 10% της συνολικής παραγωγής φρέσκου γάλακτος στην Ελλάδα, καθώς συλλέγει καθημερινά 120 τόνους προϊόντος, με συνολικό τζίρο 27 εκατ. ευρώ. Οι 20 παραγωγοί του έγιναν πολύ σύντομα 100, ενώ καθημερινά ο Συνεταιρισμός συναλλάσσεται πλέον με 20.000 πελάτες.

Ψυχή του εγχειρήματος υπήρξε από την αρχή ο Θανάσης Βακάλης, ένας νέος άνθρωπος με σπουδές Ιατρικής, ο οποίος κλήθηκε να αναλάβει τη φάρμα του πατέρα του σε μια εποχή που ο αγροτικός και ο κτηνοτροφικός τομέας της χώρας αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα.

«Η βασική ιδέα του Συνεταιρισμού από την αρχή ήταν ακριβώς αυτή: Με τις οικονομίες κλίμακας να μειώσουμε το κόστος παραγωγής και ταυτόχρονα να αποκτήσουμε μεγαλύτερη διαπραγματευτική ικανότητα στην πώληση του προϊόντος μας, αυξάνοντας τις συνολικές ποσότητες, αλλά και την υπεραξία του. Ήταν στην ουσία η απάντηση στα προβλήματα που αντιμετώπιζε μέχρι εκείνη τη στιγμή ο γαλακτοπαραγωγικός τομέας, που ήταν απόλυτα εξαρτημένος από μια ολιγοπωλιακή αγορά με μικρή διαπραγματευτική ικανότητα», λέει ο ίδιος μιλώντας στην «ΑΓΡΟBUSINESS». «Σε ό,τι αφορά τη λήψη της απόφασης, ήταν -πρέπει να σας πω- συλλογική, όπως και η δουλειά που γίνεται καθημερινά για να μπορεί ο συνεταιρισμός να “διαβάζει” τις ανάγκες της αγοράς και τις καταναλωτικές συμπεριφορές και να γίνεται ανταγωνιστικός ως προς την ποιότητα σε σχέση με την τιμή διάθεσης”.

Σύνθημα του Συνεταιρισμού είναι, άλλωστε, το «Συνεταιριζόμαστε διαφορετικά».

«Με αυτό εννοούμε ότι δομήσαμε ένα συνεταιριστικό μοντέλο πάνω στη λογική μιας νέας συνεταιριστικής κουλτούρας, με διαφάνεια, αξιοκρατία στις επιλογές και στηριγμένο σε ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, αλλά και με έντονο αίσθημα κοινωνικής προσφοράς. Είμαστε μεν συνεταιρισμός, λειτουργούμε όμως με βάση τους κανόνες της αγοράς, με όχημα την ποιότητα, τη συμβολαιακή γεωργία και τα υγιή πρότυπα συνεργατισμού», εξηγεί ο κ. Βακάλης.

Οι πρωτοποριακές μέθοδοι που υιοθέτησε ο ΘΕΣγάλα είναι ένα από τα στοιχεία που τον έφεραν πολύ γρήγορα ψηλά στις προτιμήσεις του καταναλωτικού κοινού.

Τον Οκτώβριο του 2013 ξεκίνησαν να λειτουργούν οι τέσσερις πρώτοι αυτόματοι πωλητές γάλακτος στη Λάρισα, ως ένας εναλλακτικός τρόπος διάθεσης των προϊόντων του Συνεταιρισμού. Η αποδοχή των καταναλωτών ήταν τόσο μεγάλη, που έδωσε στους παραγωγούς ώθηση να προχωρήσουν. Τα καταστήματα των αυτόματων πωλητών φρέσκου γάλακτος στη Λάρισα έγιναν 16, ενώ τον Νοέμβριο του 2014 επεκτάθηκαν στη Θεσσαλονίκη, όπου σήμερα υπάρχουν 17 καταστήματα αυτόματων πωλητών. Πριν από περίπου δύο εβδομάδες, οι αυτόματοι πωλητές έφτασαν στην Αθήνα, με συνολικά 10 σημεία πώλησης, στα οποία σχηματίζονται ουρές. «Η καινοτομία είναι -θα λέγαμε- στο DNAτου Συνεταιρισμού μας και φροντίζουμε όλες οι δράσεις μας να έχουν έναν καινοτόμο χαρακτήρα. Δεν είμαι ακόμα σε θέση να μιλήσω πιο συγκεκριμένα, αλλά κάθε δράση μας να είστε σίγουροι ότι θα έχει ως όχημα την καινοτομία», λέει ο κ. Βακάλης, αφήνοντας να εννοηθούν νέα σχέδια για το μέλλον.

Ο ΘΕΣγάλα έγινε σύντομα ο μεγαλύτερος παραγωγικός συνεταιρισμός αγελαδινού γάλακτος στη χώρα, με 50 φάρμες στη Θεσσαλία και τη Μακεδονία. Οπως εξηγούν τα μέλη του, οι καλές πρώτες ύλες είναι βασικός όρος για την επιτυχημένη πορεία του.

«Όπως το καλό κρασί γίνεται στο αμπέλι κι όχι στο οινοποιείο, έτσι και το καλό γάλα γίνεται στη φάρμα. Έτσι, φροντίσαμε να προμηθευόμαστε ποιοτικές πρώτες ύλες, έχουμε ήδη δομήσει συνεργασίες με τον γεωργικό τομέα (π.χ., τον Συνεταιρισμό ΘΕΣγη, από τον οποίο προμηθευόμαστε το μεγαλύτερο μέρος των ζωοτροφών) και επιτύχαμε εγγυημένα συμβόλαια μέσω της συμβολαιακής γεωργίας. Στόχος των συμβολαίων που υπογράφουμε με άλλους συνεταιρισμούς για την προμήθεια πρώτων υλών και η βασική φιλοσοφία μας πίσω από τη συμβολαιακή γεωργία είναι η διαμόρφωση των τιμών πώλησης και αγοράς ανάμεσα στους δύο συνεταιρισμούς να οδηγεί στη βιωσιμότητα και των δύο κλάδων. Επίσης, για να εξυπηρετηθεί η βασικότερη αρχή λειτουργίας μας, που αφορά την ποιότητα του παραγόμενου προϊόντος, θεσπίσαμε μια σειρά ποιοτικών κριτηρίων που συνδέονται με την τελική τιμή του προϊόντος. Έτσι, έχουμε θέσει σταθερά ποιοτικά χαρακτηριστικά στο γάλα μας, για τα οποία δεσμευόμαστε με συμβόλαια που υπάγονται σε έναν εσωτερικό κανονισμό τιμολόγησης. Έτσι, έχουμε ένα προϊόν με σταθερά ποιοτικά χαρακτηριστικά, οι πελάτες μας τα γνωρίζουν και οι παραγωγοί-μέλη του συνεταιρισμού μπορούν να κάνουν μακρόπνοες επενδύσεις, έχοντας εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα των μονάδων τους».

Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται και η τεχνολογία αιχμής με εξελιγμένα συστήματα διαχείρισης φάρμας, άλμεξης και ποιοτικού ελέγχου του γάλακτος σε όλη την πορεία παραγωγής και διάθεσής του. Ολόκληρο το σύστημα διάθεσης των αυτόματων πωλητών παρακολουθείται 24 ώρες το 24ωρο σε πραγματικό χρόνο, όπως και τα καταστήματα, ενώ η νέα ιδιόκτητη μονάδα παστερίωσης που τέθηκε πρόσφατα σε λειτουργία στη Λάρισα είναι κατασκευασμένη με τα πιο σύγχρονα συστήματα της αγοράς.

Βακάλης: «Ο ανύπαρκτος έλεγχος και η ολιγωρία του κρατικού μηχανισμού διαλύουν την εγχώρια παραγωγή…»

Παρά την επιτυχία του Συνεταιρισμού, όπως εξηγεί ο κ. Βακάλης, δεν ήταν όλα ρόδινα σε αυτή την πορεία των πέντε ετών. «Το πρώτο και ίσως το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίσαμε είναι η γραφειοκρατία. Αντιμετωπίσαμε και αντιμετωπίζουμε πολλά εμπόδια. Κυρίως γραφειοκρατικά στο θέμα των αδειοδοτήσεων. Επίσης, αντιμετωπίζουμε -όπως όλος ο πρωτογενής τομέας αλλά και το 6σύνολο της επιχειρηματικότητας- μια εσωτερική στάση πληρωμών που έχει κηρυχτεί, παγώνοντας τις επιστροφές φόρων και την καταβολή του ΦΠΑ. Αυτό πολλές φορές απαγορεύει και σε εμάς να είμαστε συνεπείς στις δικές μας υποχρεώσεις.

Τέλος, υπάρχει σημαντικό έλλειμμα στον κρατικό έλεγχο. Αυτήν τη στιγμή ο ανύπαρκτος έλεγχος και η ολιγωρία του κρατικού μηχανισμού “ελληνοποιεί” αγροτικά προϊόντα αγνώστου προελεύσεως και ποιότητας, διαλύοντας την εγχώρια παραγωγή…». Τα δεδομένα αυτά, προσθέτει ο κ. Βακάλης, δεν δημιουργούν πρόσφορες συνθήκες για την ενασχόληση των νέων ανθρώπων με τη γεωργία και την κτηνοτροφία στην Ελλάδα. «Η παραγωγή στην Ελλάδα μειώνεται, και εξαιτίας των αθρόων ελληνοποιήσεων για τις οποίες μίλησα πριν, αλλά και, κυρίως, λόγω του εξαιρετικά αρνητικού φορολογικού και οικονομικού περιβάλλοντος που οδηγεί τις γεωργικές εκμεταλλεύσεις με μαθηματική ακρίβεια μακριά από κάθε έννοια βιωσιμότητας. Αρκεί να σας πω ότι κάθε χρόνο η εγχώρια παραγωγή φρέσκου αγελαδινού γάλακτος μειώνεται σταθερά. Πάνω σε ποιες συνθήκες, λοιπόν, μπορεί να στηριχθεί η παραγωγική διαδικασία μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον…;».

Το «κλειδί» της επιτυχίας

Στην κατάργηση του συνεταιριστικού νόμου και στην άμεση κινητοποίηση των κρατικών και παραγωγικών φορέων της χώρας στην κατεύθυνση της δημιουργίας νέων συνεταιρισμών και της ενίσχυσης των παλαιότερων βρίσκεται το «κλειδί» για την επιτυχημένη λειτουργία των αγροτικών συνεταιρισμών, σύμφωνα με τον κ. Βακάλη. «Η χώρα και ο αγροτοδιατροφικός τομέας χρειάζονται οικονομίες κλίμακος. Στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης όπου αρκετοί αγροτικοί συνεταιρισμοί μεγαλουργούν δεν υπάρχει καν ειδικός νόμος περί αγροτικών συνεταιρισμών», λέει, ενώ εξηγεί τους στόχους που θέτει ο ΘΕΣγάλα για το άμεσο μέλλον: «Προς το παρόν, μπροστά μας είναι η μεγάλη πρόκληση της αγοράς της Αθήνας, μια ιδιαίτερη και απαιτητική αγορά, με καταναλωτές οι οποίοι έχουν σε μεγάλο βαθμό συγκεκριμένες διατροφικές απαιτήσεις. Στόχος μας είναι να φανούμε αντάξιοι της εμπιστοσύνης που ήδη μας δείχνουν οι καταναλωτές στην Αθήνα και να ανταποκριθούμε στις προσδοκίες τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Επίσης, στο μυαλό μας είναι και οι αγορές της Θεσσαλονίκης και της Λάρισας, οι καταναλωτές των οποίων μας τιμούν με την εμπιστοσύνη τους. Αυτοί οι τρεις στόχοι είναι πολλοί προς το παρόν».

Πηγή: http://agro-business.gr/