Ποια είναι η σημερινή κατάσταση στην Περιφερειακή ενότητα Τρικάλων

Ανάγλυφο:Το71,2%τηςέκτασηςτουνοµούείναιορεινό,το12%ηµιορεινόκαιτουπόλοιπο 16,8%πεδινό.Ηδυτικήπλευρά,καλύπτεταιαπότουςορεινούςόγκουςτηςνότιαςΠίνδουκαιταόρηΛάκµοςκαιΑθαµάνων(Τζουµέρκα).ΣτιςανατολικέςαπολήξειςτηςΠίνδου,βρίσκεταιτοΚερκέτιοόρος(Κόζιακας) ενώσταβόρειακαιβορειοανατολικά,εκτείνονταιταΧάσιακαιταΑντιχάσια όρη.

Υδρογραφικόδίκτυο:Τουδατικόαπόθεµατηςπεριοχήςείναιιδιαίτερααξιόλογο,µετονΑχελώονα διαρρέειτη δυτικήπλευράτουνοµούκαιτονΠηνειότηνοτιοανατολική.

Κλίµα:Το κλίµα,είναι ηπειρωτικό και χαρακτηρίζεται από χαµηλές θερµοκρασίεςκατά τη διάρκεια του χειµώνα και αρκετά υψηλές κατά τους θερινούς µήνες. Ο µέσος όρος τωνβροχοπτώσεων είναι ψηλότερος από αυτόν της χώρας και η µέση ετήσια θερµοκρασίακυµαίνεταιµεταξύ16-170Cστιςπεδινές περιοχέςενώστα ορεινάείναιαρκετάχαµηλότερη.

∆άση:Ταδάσηκαλύπτουντο30%περίπουτηςσυνολικήςέκτασηςτουνοµούκαιεκτείνονταικατάκανόνασταβόρειακαισταδυτικά.Συνιστούνσηµαντικότουριστικόπόροκαιευνοούντηνανάπτυξη της δασοκοµίας.

Προστατευόµενεςπεριοχές:ΟιπροστατευόµενεςπεριοχέςτουνοµούπουέχουνενταχθείστοδίκτυοNatura2000σύµφωναµεταστοιχείατουΥπουργείουΠεριβάλλοντοςείναι οι εξής:

• ηπεριοχή Ασπροποτάµου(Αχελώος)-ΚατηγορίαSCI,
• τοΚερκέτιοόρος(Κόζιακας)-ΚατηγορίαSCI,
• ταΑντιχάσια όρη-Μετέωρα-ΚατηγορίαSCI,
• οποταµόςΠηνειός καιταΑντιχάσιαόρη-ΚατηγορίαSPA
• καιοικορυφέςτουόρουςΚόζιακα-ΚατηγορίαSPA.
• ταόρηΑθαµάνων(Τζουµέρκα)-ΕθνικόΠάρκοβάσειτουνόµου1650/86,
• οΕθνικός∆ρυµόςΠίνδου-Εθνικός∆ρυµόςβάσειτουΝοµοθετικού∆ιατάγµατος996/71
• καιτο ∆άσος Λόφων Κάστρου Αϊ-Λιά Τρικάλων- Αισθητικό δάσος βάσει του Νοµοθετικού ∆ιατάγµατος996/71.

Οιπεριοχέςπουέχουνχαρακτηριστεί ως προστατευόµενες από την εθνική νοµοθεσία σύµφωνα µε τα στοιχεία του Υπουργείου Περιβάλλοντος,είναι

ΠολιτιστικόΠεριβάλλον-Αξιοθέατα:Σεόλητηνέκτασητουορεινούόγκουυπάρχουνπέτριναγεφύρια, παραδοσιακά σπίτια και αρχοντικά, λαογραφικά µουσεία, βυζαντινές µονές καιεκκλησίες µε επίκεντρο τους επιβλητικούς βράχους και τις µονές των Μετεώρων, παλιοί νερόµυλοικαισπήλαια.Παράλληλα,διοργανώνονταιπαραδοσιακάπανηγύριακαιεκδηλώσεις, εκθέσειςξυλογλυπτικήςκαιδιαφόρωντοπικώνπροϊόντωνόπωςείναιταπαραδοσιακάαγροτικάπροϊόντα.

Κοινωνικό Περιβάλλον: Ο µόνιµος πληθυσµός του νοµού είναι περίπου ίσος µε 132.689κατοίκους (ΕΣΥΕ 2001), ενώ ο πραγµατικός πληθυσµός είναι ίσος µε 138.047 κατοίκους. Αντιστοιχείστο1,3%τουσυνολικούπληθυσµούτηςχώραςκαιστο18,5%τουπληθυσµούτηςπεριφέρειας Θεσσαλίας.  Ακολουθεί                   µειωτικές τάσεις και        παρουσιάζει          έντονες              τάσεις αστικοποίησης.

Στον τοµέα της απασχόλησης, η διαρκής αύξηση της ανεργίας, συνιστά ένα από τα σηµαντικότερα προβλήµαταπου αντιµετωπίζει σήµεραο νοµόςµετα µεγαλύτεραποσοστάανεργίας να αφορούν τις γυναίκες και τους αποφοίτους Λυκείου και ΑΕΙ.

Τοµορφωτικόεπίπεδο,είναιχαµηλότεροσεσχέσηµετοσύνολοτηςχώρας.Το34,9%των κατοίκων είναιαπόφοιτοιδηµοτικήςεκπαίδευσηςκαιτο µεγαλύτεροτµήµατουπληθυσµούαποτελείταιαπόαποφοίτουςγυµνασίουµετιςγυναίκεςναυστερούνκατάκανόνασεσχέσηµετουςάνδρες.

Όσοναφοράτιςυποδοµέςυγείας,στηνπόλητωνΤρικάλωνβρίσκεταιτοΓενικόΝοσοκοµείο Τρικάλων και περιφερειακά υπάρχουν άλλα τρία κέντρα υγείας. Οι περισσότεροι από τους οικισµούςδιαθέτουναγροτικά ιατρείαγια τηνκάλυψητωνπρώτωναναγκών.

ΟικονοµικόΠεριβάλλον:Ηοικονοµίατωνορεινώνπεριοχώνστηρίζεταικυρίωςστηδασοκοµία,την κτηνοτροφία,τηναλιείαεσωτερικώνυδάτωνσεµικρήκλίµακακαιτοντουρισµό,ενώηγεωργίαδιαδραµατίζει συµπληρωµατικόρόλο.

Οιδραστηριότητεςτουδευτερογενούςτοµέα,αφορούνκυρίωςστηµεταποίησηπροϊόντωντουαγροτικού τοµέα(δασικά προϊόντα, παραδοασιακά είδη διατροφής κ.λπ.) και ασκούνται σε µικρήςκλίµακαςµεταποιητικέςµονάδες.

Ηανάπτυξη του τριτογενούς τοµέα, συνίσταται κυρίως στην ανάπτυξη του τουρισµού και ειδικότερατουεναλλακτικούτουρισµού(αθλητικόςκαιθρησκευτικόςτουρισµός).Αρκετοίείναι οι κάτοικοι της περιοχής που απασχολούνται σε τουριστικές επιχειρήσεις (ξενοδοχεία,εστιατόρια,τουριστικάκαταστήµατακ.λπ.).

Συγκοινωνιακό∆ίκτυο:Οισυγκοινωνιακέςυποδοµέςπαρουσιάζονταιπροβληµατικές,ιδιαίτεραστοορεινότµήµατουνοµού.Ηπρόσβασηγίνεταιείτεοδικώςείτεσιδηροδροµικώς-συµβατικήσιδηροδροµικήγραµµή και Intercity-ενώδενυφίσταταιαεροπορικήσύνδεσηστηνευρύτερηπεριοχή. Το φυσικό ανάγλυφο, καθιστά υψηλό το κόστος των έργων που εξυπηρετούν τη σύνδεσηστοορεινότµήµαενώηύπαρξηπολυάριθµωνδιάσπαρτωνορεινώνοικισµώνκαθιστά τοπρόβληµαπερισσότεροέντονο.ΠροβληµατικήεµφανίζεταικαιησύνδεσητουνοµούµετουςγειτονικούςνοµούςκαικυρίωςµετηδυτικήΕλλάδα.

Όσον αφορά στην πληθυσµιακή σύνθεση, παρατηρείται µια τάση γήρανσης του πληθυσµού και µετακίνησης του νεότερου πληθυσµού στις πεδινές και αστικές περιοχές. Αρκετοί οικισµοί στο ορεινό σύµπλεγµα κατοικούνται µόνο κατά τη διάρκεια των θερινών µηνών.

Το αυξηµένο ποσοστό ανεργίας, η απουσία θέσεων απασχόλησης και η υποβαθµισµένη συγκοινωνιακή υποδοµή συνιστούν µερικά από τα βασικά αίτια του προβλήµατος. Η συνέχιση των τωρινών προτύπων και ρυθµών ανάπτυξης, δε φαίνεται να µεταβάλλει την εικόνα αυτή στο µέλλον.

Επιτακτική κρίνεται η ανάγκη για βελτίωση των οδικών υποδοµών προκειµένου να εξυπηρετούνται κατά το καλύτερο δυνατό οι µετακινήσεις των επισκεπτών και των κατοίκων της περιοχής, η σύνδεση των ορεινών οικισµών και η µεταφορά των παραγόµενων προϊόντων.

Οι παραδοσιακές δραστηριότητες που στηρίζουν την τοπική οικονοµία (κτηνοτροφία, δασοκοµία, γεωργία, αλιεία εσωτερικών υδάτων, τουρισµός), παρουσιάζουν τάσεις συνέχισης, καθώς οι συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή ευνοούν την ανάπτυξή τους.

Όσον αφορά τον τοµέα του τουρισµού, ο εναλλακτικός τουρισµός εµφανίζει σηµαντικές προοπτικές ανάπτυξης λόγω των φυσικών και πολιτιστικών πόρων που διαθέτει η περιοχή. Η ανάπτυξη του µαζικού τουρισµού, παρουσιάζει τάσεις συνέχισης ιδιαίτερα στις περιοχές της Ελάτης και του Περτουλίου όπου εµφανίζονται τάσεις υπερσυγκέντρωσης τουριστών.

Τέλος, η µελλοντική ανάπτυξη κάθε είδους δραστηριοτήτων, θα πρέπει να συµβάλλει στο στόχο της βιώσιµης ανάπτυξης προκειµένου το φυσικό περιβάλλον να παραµείνει αναλλοίωτο και να διασφαλιστεί η διατήρηση του τοπίου, της χλωρίδας και της πανίδας της περιοχής, η οποία άλλωστε συνιστά προστατευόµενη περιοχή ιδιαίτερου φυσικούς κάλλους σε εθνικό επίπεδο.

Ο στόχος της δράσης είναι η ολοκληρωµένη ανάπτυξη του ορεινού όγκου του νοµού Τρικάλων. Οι υποστόχοι που μπορούν να δομηθούν στα πλαίσια του κύριου στόχου είναι οι ακόλουθοι:

     Ανάπτυξη ήπιων µορφών τουρισµού. Επιδιώκεται η περαιτέρω ανάπτυξη ήπιων µορφών τουρισµού ο οποίος έχει ήδη αρχίσει να αναπτύσσεται στις ορεινές περιοχές, καθώς υφίσταται   συγκριτικό   πλεονέκτηµα ως προς τη διαθεσιµότητα των φυσικών και πολιτιστικών πόρων που δύνανται   να αξιοποιηθούν προς αυτήν την κατεύθυνση, προκειµένου να αναβαθµιστεί η ποιότητα του προσφερόµενου τουριστικού προϊόντος.

     Συγκράτηση του πληθυσµού στις ορεινές περιοχές- Ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής. Επιδιώκεται ο περιορισµός του προβλήµατος της πληθυσµιακής εγκατάλειψης των ορεινών περιοχών του νοµού, η οποία συνιστά ανασταλτικό παράγοντα για την ανάπτυξη των περιοχών αυτών.

     Αναβάθµιση οδικών υποδοµών. Επιδιώκεται η βελτίωση των υποδοµών πρόσβασης στην περιοχή οι οποίες προς το παρόν παρουσιάζονται ανεπαρκείς.

     Ανάπτυξη του πρωτογενούς και δευτερογενούς τοµέα παραγωγής και των εµπορικών δραστηριοτήτων. Στα πλαίσια αυτού του υποστόχου, επιδιώκεται η περαιτέρω ανάπτυξη της αγροτικής, µεταποιητικής και εµπορικής δραστηριότητας που λαµβάνει χώρα στην περιοχή και η παράλληλη ενίσχυση της τοπικής οικονοµίας η οποία προς το παρόν δεν υποστηρίζεται ουσιαστικά από τους συγκεκριµένους παραγωγικούς τοµείς.

     Ανάπτυξη ήπιων µορφών ενέργειας. Η παραγωγή ενέργειας από φιλικές προς το περιβάλλον πηγές δεν έχει αναπτυχθεί στην περιοχή παρά το γεγονός ότι οι ανάγκες σε ενεργειακά αποθέµατα παρουσιάζονται αυξηµένες. Στα πλαίσια αυτού του υποστόχου, επιδιώκεται η αξιοποίηση του ενεργειακού δυναµικού µέσα από την ανάπτυξη ήπιων µορφών ενέργειας.

     Προώθηση των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας (ICTs) και της καινοτοµίας. Επιδιώκεται η ανάπτυξη του τοµέα των νέων τεχνολογιών και των ICTs οι οποίες προς το παρόν εµφανίζονται ανεπαρκείς.

Ητοπικήοικονοµίαστηρίζεταικατάβάσηστηναξιοποίησητων φυσικώνκαιπολιτιστικώνπόρωντηςπεριοχήςµεστόχοτηνανάπτυξηεναλλακτικήςτουριστικήςδραστηριότητας.ΤοορεινόσύµπλεγµατουνοµούΤρικάλων,αποτελείπόλοέλξηςεπισκεπτών υψηλούµορφωτικούεπιπέδουµειδιαίτερηκουλτούρακαιενδιαφέρονταπουσυνδέονταιάµεσα µε το φυσικό περιβάλλον και τον πολιτισµό. Τα είδη εναλλακτικού τουρισµού που αναπτύσσονταιστηνπεριοχήµελέτηςείναιταακόλουθα:

      Περιπατητικός-Περιηγητικόςτουρισµός:Έναδίκτυο ορεινών µονοπατιών,παρέχει τη δυνατότηταπεζοπορίαςµέσααπόταδάσηκαιτηµοναδικήφύσητηςπεριοχής.Υπάρχειδυνατότηταδιάσχισηςτουορεινούσυµπλέγµατοςµεποδήλατοήοχήµαταβουνού.Σταπλαίσιατηςανάπτυξηςπεριπατητικού-περιηγητικούτουρισµού,υπάρχουνοργανωµένες επιχειρήσεις µε εξειδικευµένο προσωπικό που συνοδεύει τους επισκέπτες και τουςενηµερώνειγιατιςφυσικέςιδιαιτερότητεςτηςπεριοχής.

      Οικοτουρισµός:Οιεπισκέπτες,ξεναγούνταιστουςβιότοπουςκαιτιςπροστατευόµενες     περιοχέςτου ορεινούσυµπλέγµατοςκαιενηµερώνονταιαπόεξειδικευµένοπροσωπικό γιαταιδιαίτεραφυσικάχαρακτηριστικάτηςπεριοχής.Οιοµάδεςτωνεπισκεπτώνείναι ολιγοµελείς προκειµένου να µη διαταράσσεται η ισορροπία που επικρατεί στα προστατευόµεναοικοσυστήµατα.Ησυγκεκριµένηµορφήήπιαςτουριστικήςανάπτυξης,απευθύνεταισεεπισκέπτεςµειδιαίτεραενδιαφέρονταγιατη φύσηκαιτηνοργάνωσητωνφυσικών οικοσυστηµάτων.

      Αθλητικόςτουρισµός:Στηφάσηυλοποίησηςτουσχεδιασµού,ο αθλητικός τουρισµόςπαρουσιάζει ιδιαίτερη ανάπτυξη σεόλητην ορεινήπεριοχή.Υπάρχουν οργανωµένες εγκαταστάσεις και ειδικευµένο προσωπικό που οργανώνει την εκπαίδευση των επισκεπτών και τους συνοδεύει κατά τη διάρκεια διεξαγωγής των αθληµάτων. Το προσωπικόείναιεπίσηςεκπαιδευµένογιατηνπαροχήπρώτωνβοηθειώνεάναυτόκριθεί απαραίτητο. Τα αθλήµατα που προσφέρονται στους επισκέπτες περιλαµβάνουν τηνορειβασία,τηνιππασία,τοποδήλατοβουνού,τοκολύµπισταποτάµιατηςπεριοχής,τοrafting,τοκανό,τοκαγιάκ,τοψάρεµαπέστροφαςκαιτοσκιστο χιονοδροµικόκέντροτηςπεριοχής.

      Συνεδριακός- Σεµιναριακόςτουρισµός:Τα ξενοδοχειακά συγκροτήµατα της περιοχής χρησιµοποιούνταιωςσυνεδριακάκέντραόπουοργανώνονταιεπιστηµονικέςσυναντήσεις καθ`όλητηδιάρκειατουέτους.Επιπρόσθετα,οργανώνονταισεµινάριαπουστοχεύουν στηνενηµέρωσηκαιεξειδίκευσητουεργατικούδυναµικούτηςπεριοχήςαλλάκαιάλλωνπεριοχών τηςχώρας.

      Αγροτουρισµός:Παραδοσιακέςοργανωµένεςαγροικίεςφιλοξενούνεπισκέπτεςοιοποίοι επιθυµούννα γνωρίσουν από κοντά τις καλλιεργητικές πρακτικές που εφαρµόζονται στουςτοµείςτηςγεωργίας,τηςκτηνοτροφίαςκαιτηςδασοκοµίαςενώηδιατροφήτουςπεριλαµβάνειτοπικάπαραδοσιακά προϊόντα.Ειδικάγιατοντοµέατηςδασοκοµίας,οιεπισκέπτες φιλοξενούνται στις εγκαταστάσεις του πανεπιστηµιακού δάσους όπου διαµένουνοιφοιτητέςπουεπισκέπτονταιτηνπεριοχήγιαπρακτικήεξάσκηση.Υπάρχειειδικευµένο προσωπικόπουενηµερώνει τουςεπισκέπτεςγιατιςκαλλιεργητικέςµεθόδουςκαι πρακτικέςκαθώς καιγιατηδιατροφικήαξίατωνπαραγόµενωνπροϊόντων.

      Οικολογικός-Φυσιολατρικόςτουρισµός:Η ήπια αυτή µορφή τουριστικής ανάπτυξης, απευθύνεταισε επισκέπτεςοιοποίοιπαρουσιάζουνιδιαίτεραοικολογικάενδιαφέροντα και έχουν επιστηµονική ή επαγγελµατική κατάρτιση σε περιβαλλοντικά ζητήµατα.Μελετούν   το περιβαλλοντικό απόθεµα της περιοχής, διαµένουν σε νέες ή ήδηυπάρχουσεςεγκαταστάσειςµέσαστοδάσοςοιοποίεςείναιπλήρωςεναρµονισµένεςµετο φυσικό τοπίο και δε διαταράσσουν την ισορροπία των φυσικών οικοσυστηµάτων, ενηµερώνονταιαπόειδικευµένοπροσωπικόγιατηνοικολογικήαξίατηςπεριοχήςκαθώςκαι απόσηµάνσειςπουέχουντοποθετηθείσταδασικάκαιορεινάµονοπάτιαγιατοσκοπό αυτό. Οι εγκαταστάσεις όπου διαµένουν, παρέχουν υπηρεσίες πληροφόρησης και επικοινωνίας- ICTs στους επισκέπτες και ειδικά διαµορφωµένο για το σκοπό αυτό εκπαιδευτικόυλικό.

      ΠολιτιστικόςΤουρισµός:Ηανάπτυξηπολιτιστικούτουρισµούαπευθύνεταισεεπισκέπτες µειστορικάκαιπολιτιστικάενδιαφέροντα.Έναδίκτυοµονοπατιώνσυνδέειτιςεκκλησίεςκαι τα µοναστήρια της περιοχής και παρέχει τη δυνατότητα µετάβασης στουςβυζαντινούς       και      µεταβυζαντινούς τόπουςλατρείας.       Τα      θρησκευτικάµνηµεία συντηρούνταικαιυπάρχειειδικευµένοπροσωπικόγιατηνξενάγησητωνεπισκεπτών.Παράλληλα,οιτουρίστεςεπισκέπτονταιταλαογραφικάµουσείατωνορεινώνοικισµών, τιςγέφυρεςκαιταλιθόκτισταγεφύρια,τααρχαιολογικάευρήµαταπουέχουνανασκαφεί σε αρκετούς οικισµούς της περιοχής, τους παραδοσιακούς νερόµυλους και τα πετρόκτιστασπίτιακαιαρχοντικάπουαποτελούνδείγµατατηςτοπικήςαρχιτεκτονικής. Ταπολιτιστικάµνηµεία αναστηλώνονται και συντηρούνται, ενώ υπάρχειειδικευµένο προσωπικόγιατηνξενάγησητων επισκεπτών.