Τα 11 κατά συνθήκη ψεύδη. Τα ψευδεπίγραφα της κοινωνικής οικονομίας

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΣΥΜΠΡΑΞΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

Ευάγγελος Σπινθάκης

Τα 11 κατά συνθήκη ψεύδη. Τα ψευδεπίγραφα της κοινωνικής οικονομίας

Ψεύδος 1ο     «Τα σκάνδαλα των ΜΚΟ»

Πολλές φορές έχουν στοχοποιηθεί οι Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις ΜΚΟ, ως αμαρτωλές εταιρείες που απομυζούν δημόσιο χρήμα εις βάρος της κοινωνίας. Πού βρίσκεται η αλήθεια και πού το ψεύδος; Σε ένα άθροισμα σκανδάλων 20 δις, οι ΜΚΟ υπολογίζεται ότι ενοχοποιούνται για 500 εκατ., ενώ ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας για τα υπόλοιπα 19,5 δις. Από τις χιλιάδες εθελοντικές οργανώσεις της χώρας, ενοχοποιούνται 50 ΜΚΟ και αυτές που βαρύνονται με αμαρτήματα αναφέρονται σε προγράμματα του Υπ. Εξωτερικών και είναι περίπου 20, που κάποιες φορές δημοσιεύματα του τύπου φέρουν να συνδέονται με κυβερνητικά στελέχη. Και όμως ο θόρυβος από τα μμε ήταν δυσανάλογος εναντίον των ΜΚΟ με αποτέλεσμα να δυσφημιστούν συλλήβδην χιλιάδες εθελοντικές οργανώσεις. Ποια η σκοπιμότητα κατασυκοφάντησης του εθελοντισμού από τα συστημικά κυρίως μμε;

Ψεύδος 2ο     «Οι ΚΟΙΝΣΕΠ τα τρώνε»

Πολλές φορές έχουν στοχοποιηθεί οι κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις ΚΟΙΝΣΕΠ για σκανδαλώδεις συμβάσεις. Πού βρίσκεται η αλήθεια και πού το ψεύδος; Σε ένα σύνολο 1,000 περίπου ΚΟΙΝΣΕΠ, ορισμένοι δήμαρχοι, με πρόσχημα την ανάγκη να λειτουργήσουν οι δημοτικές δομές, ενθάρρυναν να φτιαχτούν ΚΟΙΝΣΕΠ, στις οποίες μετέπειτα ανέθεσαν έργα πολλών χιλιάδων ευρώ χωρίς διαγωνισμό. Οι εργαζόμενοι σε αυτές τις ΚΟΙΝΣΕΠ κάποιες φορές θεώρησαν ότι ήσαν μόνιμοι δημοτικοί υπάλληλοι. Όταν οι αναθέσεις αυτές κατέπεσαν στα δικαστήρια, κάποιοι εργαζόμενοι στράφηκαν νομικά πλέον εναντίον δημάρχων. Ποιοι άλλοι ωφελούνται από την συλλήβδην δυσφήμηση εναντίον των ΚΟΙΝΣΕΠ, εκτός από τους ιδιώτες εργολάβους και τις κρατικές συντεχνίες;

Ψεύδος 3ο  «To κράτος είναι χρηματοδότης – εγγυητής – ελεγκτής των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων»

Σύμφωνα με τους κοινοτικούς κανονισμούς, το κράτος οφείλει να είναι απλώς μεσολαβητής για να αξιοποιηθούν οι πόροι του ΕΣΠΑ από την ίδια την κοινωνία στην πραγματική οικονομία. Στην ουσία το κράτος λειτούργησε ως φέουδο, χρηματοδοτώντας πάγιες ανάγκες του με ευρωπαϊκούς πόρους. Παράδειγμα, οι βραχυχρόνιες προσλήψεις στο κράτος και στους δήμους: Αναπληρωτές καθηγητές, «Βοήθεια στο Σπίτι», «Δημοτικοί παιδικοί σταθμοί» κλπ. Και όμως υπάρχει και η κοινωνική αντίληψη για αυτά. Οι παιδικοί σταθμοί ανήκουν στους γονείς, η ΒσΣ στους ενδιαφερομένους συγγενείς. Ποια η σκοπιμότητα να αφαιρεθούν πόροι και αρμοδιότητες από την κοινωνία και να κατευθυνθούν στο κράτος;

Ψεύδος 4ο     «Οι φορείς κατάρτισης επιμορφώνουν και δημιουργούν απασχόληση»

Οι φορείς κατάρτισης (που δημοσιεύματα του τύπου συνδέουν κάποιες με κυβερνητικά στελέχη και ιδιωτικά συμφέροντα), ήσαν για 20 χρόνια οι προνομιούχες εταιρείες που σε κάποιες περιπτώσεις απορρόφησαν παρασιτικά το 75% των πόρων. Μόνο το 25% έμενε για τους ανέργους. Έτσι διασπαθίστηκαν περί τα 4 δις ευρώ. Όλη αυτή η σύλληψη της δημιουργίας σχολείων ενηλίκων, όπου ο άνεργος κάθεται πχ 500 ώρες στα θρανία για να μάθει ένα νέο επάγγελμα, είναι ολοφάνερα αναποτελεσματική. Πόσες θέσεις εργασίας δημιουργήθηκαν άραγε με αυτή τη διαδικασία; Η εμπειρία της ελληνικής πραγματικότητας δείχνει ότι η δια βίου μάθηση δημιουργεί θέσεις εργασίας όταν γίνεται στους χώρους εργασίας σε πολλές μικρές επιχειρήσεις. Ο άνεργος δεν πρέπει να επιδοτείται επειδή κάθεται στα θρανία, πρέπει να επιδοτείται επειδή εργάζεται. Ποια η σκοπιμότητα του εθισμού των ανέργων στην παθητική αναμονή σεμιναρίων;

Ψεύδος 5ο     «Επιδοματική κρατική πολιτική - μέσο αντιμετώπισης της ανεργίας»

Εδώ και πολλά χρόνια προβάλλεται η κρατική επιδοματική πολιτική, (προγράμματα STAGE, κοινωφελής εργασία) ως κοινωνική πολιτική και μέσο αντιμετώπισης της ανεργίας. Στην ουσία πρόκειται για μια «βιομηχανία επιδομάτων» που ενισχύει την ανεργία και παθητικοποιεί τους ανέργους με δόλωμα το επόμενο 5μηνο στο δήμο. Ποιος έχει συμφέρον να δημιουργεί εξαρτημένους πολίτες και να καταστρέφει την δημιουργικότητα των νέων;

Ψεύδος 6ο    «Τα επιχορηγούμενα προγράμματα κοινωνικής οικονομίας»

Εδώ και 20 χρόνια διατέθηκαν μεγάλα ποσά δήθεν για την κοινωνική οικονομία πχ EQUAL, ΤΟΠΣΑ, ΤΟΠΕΚΟ. Στην πραγματική οικονομία, δηλαδή σε κοινωνικές επιχειρήσεις δεν δόθηκε ούτε ένα (1) ευρώ. Δεν δημιουργήθηκαν νέες θέσεις εργασίας, ούτε παρήχθη τοπικό εισόδημα. Η αλήθεια είναι ότι οι πόροι κατευθύνθηκαν σε διάφορους διαμεσολαβητές.

Ψεύδος 7ο                 «Στην Ελλάδα δεν υπάρχει εθελοντισμός όπως στην Εσπερία»

Οι εθελοντικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών (σύλλογοι πολιτιστικοί, τοπικοί κλπ) είναι χιλιάδες διασπαρμένες σε χωριά και γειτονιές και διατηρούν τις παραδόσεις, φροντίζουν το περιβάλλον, κάνουν εκδηλώσεις πολλές φορές με ψιχία που τους διαθέτουν οι δήμοι. Το στοίχημα είναι όλη αυτή η προσπάθεια των συλλόγων να προσανατολιστεί στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας για τους ανέργους. Αυτό είναι το τεράστιο αναξιοποίητο κοινωνικό κεφάλαιο της χώρας. Ποιος ωφελείται στο να παραμένουν εκτός των διαθέσιμων πόρων οι σύλλογοι;

Ψεύδος 8ο                 «Το κράτος, οι ιδιωτικές επιχειρήσεις, τα συνδικαλιστικά σωματεία είναι φορείς κοινωνικής οικονομίας»

Η κοινωνική οικονομία είναι ο τρίτος τομέας της οικονομίας διακριτός από το κράτος και την αγορά. Όλοι οι άλλοι φορείς (κράτος, επιχειρήσεις, ΟΤΑ, συνδικαλισμός κλπ), και σύμφωνα με το ν. 4019/11, μπορούν να στηρίζουν την κοινωνική οικονομία, όχι όμως να είναι φορείς της. Υποκείμενο της κοινωνικής οικονομίας είναι οι κοινωνικές επιχειρήσεις και οι εθελοντικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών. Συνεπώς το υποκείμενο της κοινωνικής οικονομίας πρέπει να εισακούγονται με θεσμικό τρόπο και για τις πολιτικές που εφαρμόζονται και για την κατανομή των πόρων. Ποιος έχει συμφέρον να μην οργανωθεί ο χώρος της κοινωνικής οικονομίας;

Ψεύδος 10o «Η κοινωνική πολιτική είναι κοινωνική οικονομία»

Η κοινωνική πολιτική είναι κοινωνική οικονομία μόνο όταν ασκείται από τους ίδιους τους πολίτες που ενεργούν υπέρ του εαυτού τους και υπέρ της κοινωνίας. Eίναι δηλαδή θέμα υποκειμένου και όχι αντικειμένου. Όταν ασκείται από τρίτους «υπέρ» της κοινωνίας είναι ξένη προς την κοινωνική οικονομία. Όταν ο χορτάτος ταΐζει τον πεινασμένο, τον κατέχει. Εμείς είμαστε εναντίον κάθε κατοχής. Ποιος έχει συμφέρον από μια κοινωνία με χορτάτους που θα ταΐζουν πεινασμένους;

Ψεύδος 11o   «Η ανεργία στη χώρα θα αντιμετωπιστεί με μεγάλες επενδύσεις»

Η πραγματικότητα είναι σκληρή. Ποιος επενδυτής άραγε θα επενδύσει σε μια χρεωκοπημένη χώρα; Μόνο όποιος αδιαφορεί για τα εργασιακά δικαιώματα και το περιβάλλον. Άλλωστε οι μεγάλες επενδύσεις εντάσεως κεφαλαίου, συνήθως μειώνουν τις θέσεις εργασίας λόγω τεχνολογικών εξελίξεων. Ποιος άραγε θα ωφεληθεί από τα μεγάλα έργα; Νέες θέσεις εργασίας και τοπικό εισόδημα μπορούν να δημιουργηθούν στη χώρα μόνο με τον συνεργατισμό, την συνένωση και τις ανταλλαγές στην κοινωνική βάση. Έχουμε ικανούς ανθρώπους, έχουμε αδρανή παραγωγικά μέσα (κτίρια, μηχανήματα, εξοπλισμός κλπ).

Συνεπώς «μόνοι μας θα σωθούμε».

Εισήγηση που παρουσιάστηκε στην ημερίδα για την κοινωνική οικονομία που πραγματοποίησε η Πανελλήνια Ένωση Συμπράξεων Κοινωνικής Οικονομίας, την Πέμπτη 5 Νοεμβρίου 2015 στην Αθήνα.